Dünya genelinde son yıllarda karşı karşıya kalınan en büyük sorunlardan bir tanesi nüfusun hızla yaşlanmasıdır. Genç nüfusun büyük bir bölümünün hızla artan kentleşmeyle şehir merkezlerinde yaşamaya başlaması kırsal bölgelerdeki genç nüfus oranını etkilemektedir. Tarım sektöründe genç çiftçi sayıları azalmakta yaş ortalamaları artmaktadır. Yapılan son araştırmalarda tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlayanların yaş ortalaması 55’tir. Bu gelişmeler ışığında bir tarım sektörüne yönelik çalışmalar yürütülmektedir.
Birleşmiş Milletler tarafından 2019-2028 yılları arasının “Aile Çiftçiliğinin Geliştirilmesi ve Genişletilmesi Dönemi” olarak ilan edilmesi ve bu kapsamda genç çiftçiliğin özel bir yer tutmasından hareketle genç çiftçilerin (18-40 yaş arası) dahil edildiği ve İzmir ile Kütahya illerinin pilot olarak seçildiği iki ilde “Gençlerin Kırsalda Kalma Eğilimlerinin Ölçümlenmesi ve Etkili Olabilecek Faktörlerin Belirlenmesi” başlıklı araştırma projesi gerçekleştirilmiştir. Araştırma; Ankara Üniversitesi Kalkınma Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (AKÇAM), Pınar Enstitüsü, , İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Kütahya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün işbirliği protokolü ve FAO’nun katkıları kapsamında yapılmıştır.
Araştırma; aile çiftçiliğinde sürdürülebilirliğin sağlanması amacıyla gençlerin desteklenmesi ve çiftçiliğe devam etme yönündeki motivasyonlarının ve beklentilerinin tespit edilmesi gerekliliği doğrultusunda “Gençlerin Kırsalda Kalma Eğilimlerinin Ölçümlenmesi ve Etkili Olabilecek Faktörlerin Belirlenmesi” konusu başlığı ile ele alınmıştır. Böylece gençlerin tarımsal üretimde devamlılıklarına, kırsalda yaşam önceliklerinin beklentilerinin neler olduğu ve buna yönelik politikalarda dikkate edilmesi gereken stratejilerin sağlanması amaçlanmıştır.
“Genç Çiftçilerin Sürdürülebilir Tarım ve Kırsal Yaşam Algısı ve Beklentisi” isimli araştırmanın temel soruları tarım nüfusu giderek yaşlanması ve gençlerin tarımdan uzaklaşmasını azaltmak için;
- Gençlerin tarımdan uzaklaşmasına neden olan faktörler nelerdir?
- Destekler gençleri tarımda tutmaya yetmekte midir?
- Gençleri kırsalda tutmak ve tarımsal üretime devamlılıklarını sağlamak için ne gibi politika araçları ve uygulamaları geliştirilebilir?, biçiminde oluşturulmuştur.
Araştırmada İzmir ve Kütahya illeri pilot olmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığı’nın genç çiftçi desteğinden yararlanan, tarımsal üretimde bulunan ve kırsalda yaşayan 18 – 40 yaş arası kadın ve erkek üreticiler ile genç çiftçiler kapsama alınmıştır. İzmir ilinde 93, Kütahya ilinde 114 olmak üzere toplam 207 genç çiftçiye yüz yüze anket uygulanmıştır. Ayrıca toplamda genç çiftçi desteğinden yararlanmayan 27 genç çiftçiye de kontrol grubu anketi uygulanmıştır.
Yeni İş Birliği - FAO
Ekim 2023 tarihinde, FAO ve Pınar Süt arasında imzalanan İşbirliği ve Koordinasyon Uygulama Anlaşması ile karşılıklı iyi niyet beyan edilmiş ve ileriye dönük ortak projeler geliştirilmesinin önü açılmıştır. Pınar Süt ve FAO iş birliği ile; gerçekleştirilen anket çalışmanın bulgularından yola çıkarak kırsalda genç çiftçileri ve sürdürülebilir üretimi destekleyecek bir eylem planı sunulması amaçlanmaktadır. Anket çalışmaları bulgularından yola çıkarak FAO ile, “Genç Çiftçilerin Mesleki ve Teknik Açıdan Güçlendirilmesi” başlığında yeni eğitim mödülleri oluşturulmaktadır.
İzmir ve Kütahya illerinde Genç Çiftçi Destek Programından destekler yoluyla yararlananların listesi İzmir ve Kütahya İl Tarım ve Orman Müdürlüklerinden temin edilmiştir. Hali hazırda, anket sonuçları AKÇAM tarafından değerlendirilmiş ve raporlama sürecine geçilmiştir. Araştırma sonuçlarının; Tarım ve Orman Bakanlığı ile İl Müdürlükleri, FAO, Ankara Üniversitesi-AKÇAM ve Pınar Süt-Pınar Enstitüsü iş birliği kapsamında 21 Aralık 2023 tarihinde ikincisi düzenlenen çalıştayda duyurulan sonuçlar neticesinde yeni eğitim mödüllerinin hayata geçirilmesine karar verilmiştir.
Genç Çiftçilerin Mesleki ve Teknik Açıdan Güçlendirilmesi Eğitim Serisi
Araştırmalardan elde edilen temel bulgulara göre; genç çiftçiler tarımsal üretimde bulunma ve kırsal alanda yaşamını sürdürme konusunda eğilim göstermektedirler. Genç çiftçiler ekonomik destek unsurları kadar, sosyo-kültürel ve iletişim-teknolojik yaşam unsurlarını da önemsemekte ve bu konularda yoğun beklenti içindedirler. Genç çiftçi desteği gençlerin üretime devamlılığına, kırsal yaşama tutunmaya önemli katkılar ve girdiler sağlamaktadır. Desteklerin tarımsal üretim araçlarının yasıra kırsalda temel gereksinimler temelinde refahı artırmaya yönelik uygulamalarla da desteklenmesi ülkemizin gıda güvencesi ve sürdürlebilir üretim açısından önemli bulunmuştur.
Temel bulgular neticesinde oluşturulan yeni eğitim mödülleri; Risklerle Baş Edebilme, İnternet ve Sosyal Medya Okuryazarlığı, Gençler İçin Girişimcilik, Aile ve Beslenme, Koruyucu Tarım Uygulamaları, Veterinerlik ve Sanitasyon konuları, “Genç Çiftçilerin Mesleki ve Teknik Açıdan Güçlendirilmesi Eğitim Serisi”yle çiftçilerle buluşmaktadır.
Eğitimler, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’nun eğitmen akademisyen ve danışmanları ile Pınar Enstitüsü yetkilileri tarafından ortaklaşa verilmektedir. Eğitimler için belirlenen pilot iller İzmir ve Eskişehir’de düzenlenmektedir. Sonrasında tüm Türkiye’ye yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır.
Düzenlenen eğitimlerle gençlerin kırsalda kalması, sürdürülebilir tarım ve hayvancılık alanında olumlu geri bildirimlerin alınması, refahın sağlanması hedeflenmektedir.